DOSİAD Temmuz raporu açıklandı

Doğu Anadolu Sanayici ve İşadamları Derneği (DOSİAD) ; Temmuz 2019 dönemi  ‘Erzurum Ekonomisi Bülteni’ yayımlandı. Rapırda, İl’e ait taşıt, taşıt devir,  konut, kurulan şirket, yabancı şirket ve şirket sermayeleri, gelir, gider, bütçe dengesi, vergi,  coğrafi işaret, marka-patent üretimi, dış ticaret, ibrazında ödenen çek, faal vergi mükellefi, TÜFE,  sektörel kredi kullanımı resmi verileri yer aldı.

ANALİZ

DOSİAD analizlerine göre, Erzurum ekonomisi pozitif bir denge sergiledi. Kişi başına gerçekleştirilen kamu hizmet harcamalarının artış kaydetmesi, ilin özellikle sağlık ve eğitim alanında bölge lideri olma konumunu güçlendirdi. Faal mükellef sayısındaki artış ise ticaret sektörü odağında iş piyasasının hareketliliğini artırdığını ortaya koydu.

POZİTİF SEYİR

İl ekonomisinde pozitif sinerji, patent üretimine de yansıdı. Erzurum patent üretiminde bölgede lider il olma konumunu korurken, markalaşmada Malatya ve Elazığ ile güçlü rekabetini sürdürdü. Ekonomideki diğer pozitif gelişme  turizm ve tarım sektörü yatırım kredisi kullanımında kaydedildi. Erzurum ticaret, tarım ve turizm alanında özel teşebbüs yoluyla ciddi bir atılım sergiledi.

İNŞAAT SEKTÖRÜ

Türkiye’de konut sektöründe enflasyon ve döviz kurundaki değişime bağlı olarak inşaat sektöründe yaşanan durgunluk Erzurum’da görülmedi. Konut sektörü, özellikle kentsel dönüşüm kaydında ciddi yatırımlara yönelirken, birinci el konut satışları ciddi bir artış gösterdi, ipotekli konut satışları ise önceki yıllara göre düştü.

DOSİAD ERZURUM İL  EKONOMİSİ BÜLTENİNDEN SATIRBAŞLARI

ERZURUM’UN PAYI YÜZDE 4.3’E YÜKSELDİ

Erzurum’dan ihracat ve ithalat odağında gerçekleştirilen dış ticaret tutarı bu yılın 7 ayında 29,6 milyon dolara ulaştı. Doğu Anadolu Bölgesinden gerçekleştirilen dış ticaret değeri geçen yıla göre yüzde 1,81,  Erzurum’da yüzde 9,6 oranında arttı. Erzurum’un bölge toplamında dış ticaret payı yüzde 4.04’den yüzde 4.32’ye yükseldi.

ERZURUM DIŞ TİCARET

Erzurum’da yılın 7 ayında 11,3 milyon dolarlık ihracat, 18,3 milyon dolarlık ithalat olarak toplam 29,6 milyon dolarlık dış ticaret gerçekleştirildiği kaydedildi. Bu yılın 7 ayında ilden gerçekleştirilen dış ticaret 2018 yılının aynı dönemine göre yüzde 9,6 oranında arttı.

MARKA

Erzurum’da Temmuz ayında 16, yılın 7 ayında 103 marka başvurusu kaydedildi. İlden temmuz ayında yapılan başvuru sayısı haziran ayına göre yüzde 45.4 oranında artış kaydetti.

ERZURUM AYLIK DAĞILIM

Erzurum’dan Ocak ayında 15, şubat ayında 16, mart ayında 15, nisanda 15, mayıs ayında 15, haziran ayında 11, temmuz ayında 16  marka başvurusu gerçekleştirildi. DOSİAD analizlerine göre, Erzurum’un temmuz ayında bölge başvuru payı yüzde 13,67, bu yılın 7 aylık düzeyinde ise yüzde 13,30 olarak belirlendi

PATENT

Erzurum’da temmuz ayında 4, bu yılın 7 ayında ise 19 patent üretildi. İl patent başvuru sayısı bakımından Türkiye illeri sıralamasında 23, Doğu Anadolu Bölgesi illeri sıralamasında ise birinci sıradaki yerini korudu

ERZURUM VE KUDAKA VERİLERİ

TÜRKPATENT verilerine göre Erzurum’da Şubat ve mart ayında 3, nisan ayında 1, mayıs ayında 5, haziranda 3, temmuzda 4 patent başvurusu yapıldı. KUDAKA istatistik Bölgesinde şubatta 3, martta 4, nisanda 1, mayıs ayında 6, haziran ayında 3, temmuz ayında 4, toplam 21 başvuru kaydedildi. Erzurum’un bölge toplamında patent başvuru payı yüzde 90.47’ye yükseldi.

ŞİRKET

Erzurum’da yılın 7 ayında kurulan şirket sayısı bölge toplamında yüzde, 9.25, ülke toplamında ise yüzde 0,19’luk oran gösterdi.

ERZURUM OCAK-TEMMUZ 2019 VERİLERİ

TOBB Birikimli kurulan ve kapanan şirket verileri Erzurum sonuçlarına göre, ilde 2019 yılının yedi ayında 94 şirket, 4 kooperatif ve 32 de gerçek kişi ticari işletmesi kuruldu. 2019’un 7 ayında 18 şirket, 5 kooperatif tasfiye işlemi görürken, 21 şirket, 4 kooperatif ve 33 gerçek kişi ticari işletmesi faaliyetini durdurdu.

ŞİRKET KURULUMU BÖLGESEL VERİLER VE ERZURUM

TOBB verilerine göre 7 ayda Erzurum’da 94, KUDAKA istatistik Bölgesi illerinde 143, Kuzeydoğu Anadolu İstatistik Bölgesi illerinde 264 ve Doğu Anadolu Bölgesinde ise bin 16 şirket kurulumu gerçekleşti. 7 aylık bazda Erzurum’un kurulan şirket sayısı KUDAKA toplamında yüzde 65,73, Kuzeydoğu Anadolu’da yüzde 35,60 ve Doğu Anadolu Bölgesinde yüzde 9,25’lik pay edindi.

ŞİRKET SERMAYE

Erzurum’da bu yılın ocak-temmuz döneminde kurulan 94 şirket sermayesinin 28,4 milyon TL olduğu kaydedildi. Erzurum Bölge illeri içinde şirket sermayesi toplamı büyüklüğü bakımından 7’inci sırada yer aldı. İlin bölge şirket sermaye payı yüzde 6,60’a çıktı

BÖLGESEL VERİLER VE ERZURUM

TOBB verilerine göre, şirket kurulum sermayesi toplamı,  143 şirketin kurulduğu KUDAKA İstatistik Bölgesinde 40,8 milyon, 264 şirketin kurulduğu Kuzeydoğu Anadolu istatistik Bölgesinde 112,6 milyon, bin 16 şirket kurulumunun kaydedildiği Doğu Anadolu Bölgesinde ise 430,4 milyon TL olarak bildirildi. Erzurum’un şirket kurulum sermaye payı KUDAKA Bölgesinde 69,5, Kuzeydoğu Anadolu İstatistik Bölgesinde de yüzde 25,23 oldu.

ERZURUM YABANCI MENŞEYLİ ŞİRKET

Erzurum’da bu yılın yedi ayında 1 anonim, 3 limited olmak üzere toplam 4 yabancı sermayeli şirket kurulumu gerçekleşti. Erzurum’un bölge toplamında yabancı sermayeli anonim şirket payı yüzde 20, limited şirket payı ise yüzde 6.6 oldu.   

YABANCI SERMAYELİ ANONİM ŞİRKET VERİLERİ

2019’un yedi ayında Erzurum’da 1, Doğu Anadolu Bölgesinde 5 yabancı sermayeli şirket kurulumu kaydedildi. Erzurum’da kurulan anonim şirketin sermaye toplamı 1 milyon TL, ülkenin sermaye toplamı ise 1 milyon TL olarak açıklandı. Bölgede kurulan yabancı sermayeli anonim şirketlerin sermaye toplamı 2.6 milyon, ülke sermayesi ise 2.0 milyon TL olarak bildirildi.

ERZURUM’UN PAYI

Dönemde Doğu Anadolu Bölgesinin 5 ilinde yabancı sermayeli anonim şirket kurulumu gerçekleşti. Bölgede kurulan yabancı sermayeli anonim şirket sayısı bölge toplamında yüzde 0.78’lik oran gösterdi. Bölgede yabancı sermayeli anonim şirket kurulumunun kaydedildiği iller Malatya, Van, Iğdır, Erzurum ve Elazığ olarak bildirildi.

ERZURUM’DA 3 LİMİTED ŞİRKET KURULDU

Ocak-Temmuz döneminde Erzurum’da 3 yabancı sermayeli limited şirket kuruldu. Ortak olunan limited şirketlerdeki sermaye toplamı  1.5 milyon, ülkenin sermaye toplamı ise 1.2 milyon TL olarak bildirildi. Erzurum’da kurulan yabancı sermayeli şirket sayısı  Doğu Anadolu Bölgesi toplamında yüzde 6.6’lık pay edindi.

KAMU HARCAMALARI

Erzurum bu yılın ocak - temmuz ayları toplamında kamu hizmet ve yatırım harcamaları bakımından Türkiye illeri sıralamasında 18’inci sırada yer aldı. İl sağlık harcamalarında 25, eğitim harcamalarında ise 18’inci oldu. Erzurum bölgede ise sağlık harcamalarında 3, eğitim harcamalarında 2’inci sırayı aldı.

HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI VERİLERİ

Erzurum’da kamu harcamaları toplamı içinde ilk üç sıra ekonomik iş ve hizmetler, eğitim ve sağlık olarak kaydedildi. Yılın 7 ayında Kamu harcamaları toplamında sağlık giderleri yüzde 9,06, eğitim giderleri yüzde 31,70’lik dilim oluşturdu.

ERZURUM 7 AYLIK KAMU HARCAMALARI

2019’un ocak – temmuz ayları diliminde Erzurum’da 819,9 milyon ekonomik iş ve hizmetler, 2,4 milyon TL çevre, 36,4 milyon TL toplum refah ve iskanı, 328,7 milyon TL sağlık, 122,3 milyon TL din ve kültür, 1,1 milyar TL eğitim, 119,9 milyon TL de sosyal güvenlik ve dayanışma hizmetlerinde olmak üzere toplam 3,6 milyar TL tutarında kamu harcaması gerçekleşti.

DOSİAD 2019 OCAK-TEMMUZ DÖNEMİ ANALİZİ

Erzurum’da yılın 7 ayında kişi başına 4,7 bin TL tutarında kamu harcaması yapıldı. DOSİAD analizlerinde, kişi başına düşen harcama tutarı ekonomik iş ve hizmetlerde bin 67, toplum refahı ve iskan hizmetlerinde 47,5, sağlık hizmetlerinde 428,1, din ve kültür hizmetlerinde 159,9, eğitim hizmetlerinde bin 496, sosyal güvenlik ve dayanışma hizmetlerinde 156,1 TL olarak kaydedildi.

ERZURUM DENGE VERİLERİ

Erzurum ocak-temmuz döneminde, il geliri tahsilatında birinci,  il geliri, ve il kamu harcamalarında Van’ın ardından 2’inci, il gelirinin gideri karşılama oranı sıralamasında ise Malatya ve Elazığ’ın ardından 3’üncü sırayı aldı. Temmuz döneminde ilde gelirin gideri karşılama oranı yüzde 23,04, gelir tahsilat oranı ise yüzde 37,80 olarak açıklandı

ERZURUM FARKI

Erzurum’da 2019’un 7 aylık bölümünde kişi başına düşen il geliri 2,8 bin TL, kişi başına yapılan kamu harcaması ise 4,7 bin TL oldu. Erzurum kişi başına düşen il geliri ve kişi başına kamu hizmet harcamaları bakımından KUDAKA, Kuzeydoğu Anadolu istatistik ve Doğu Anadolu Bölgesi illeri ortalamalarını geçti.

KİŞİ BAŞI ORTALAMA GELİR VE ERZURUM

Hazine ve Maliye Bakanlığı verileri üzerinden DOSİAD araştırma Merkezince kaydedilen analizlere göre kişi başına düşen gelir Erzurum’da 2 bin 878, KUDAKA istatistik Bölgesi illerinde ortalama 2 bin 596, Kuzeydoğu Anadolu istatistik Bölgesi illerinde ortalama 2 bin 196, Doğu Anadolu Bölgesi illerinde ise ortalama 2 bin 386 TL oldu.

VERGİ

Erzurum’da vergi tahsilat oranı yüzde 55.0’e yükseldi. Erzurum’un Doğu Anadolu Bölgesi toplamındaki payı tahakkuk eden vergide yüzde 13.95, tahsil edilen vergide ise yüzde 16.79 olarak kaydedildi.

OCAK-TEMMUZ DÖNEMİ 2019 ERZURUM VERİLERİ

Erzurum’da bu yılın 7 ayında tahakkuk eden 1,1 milyar TL tutarındaki verginin 639.2 milyon TL’lik dilimi tahsil edildi. İlde tahsil edilen verginin tahakkuk eden vergiye oranı yüzde 55.0 olarak açıklandı. Erzurum ülke iç tahsilat payı ise yüzde 0.17 oldu.

TAHSİLAT ORANLARI VE ERZURUM

Hazine ve Maliye Bakanlığı 2019  ocak-temmuz dönemi verileri üzerinden DOSİAD tarafından gerçekleştirilen analize göre tahsil edilen verginin tahakkuk eden vergiye oranı Erzurum’da yüzde 55,0, KUDAKA İstatistik Bölgesinde yüzde 55,3, Kuzeydoğu Anadolu istatistik Bölgesinde yüzde 55,7, Doğu Anadolu Bölgesinde yüzde 45,7 olarak kaydedildi.

İBRAZINDA ÖDENEN ÇEK

Erzurum zamanında ödenen çek sayısı ve çek tutarı yüksekliği bakımından Doğu Anadolu Bölgesi illeri içinde Van’ın ardından 2’inci sırayı aldı.

ERZURUM TEMMUZ 2019 VERİLERİ

TBB verilerine göre Erzurum’da Temmuz ayında toplam tutarı 442,0 milyon TL olan 15 bin 98;  yılın 7 ayında ise toplam tutarı 2,1 milyar TL olan 68 bin 97 çek ibrazında ödendi. İlde ocak ayında 10 bin 556, şubat ayında 9 bin 179, mart ayında 4 bin 763, nisan ayında 14 bin 388, mayısta 9 bin 679, haziran ayında 4 bin 434, temmuzda 15 bin 98 çekin zamanında ödemesi gerçekleşti.

ERZURUM’UN TEMMUZ AYI PAYI

TBB verilerine göre Erzurum’un Haziran ayı bazında zamanında ödenen çek sayısı KUDAKA istatistik Bölgesi illeri toplamında yüzde 73,44, Kuzeydoğu Anadolu istatistik Bölgesi illeri toplamında yüzde 41,10, Doğu Anadolu Bölgesi illeri toplamında ise yüzde 15,45’lik pay gösterdi. İlde ödenen çek tutarının bölge toplamındaki payı yüzde 16,64 oldu.

KONUT

Erzurum’da Temmuz ayında 713, yılın 7 ayında ise 3 bin 831 konut satışı gerçekleşti. 7 aylık ölçekte satılan konut sayısı 2018 yılının aynı dönemine göre yüzde 0,69 oranında düşüş gösterdi.

ERZURUM TEMMUZ 2019 VERİLERİ

Erzurum’da Temmuz ayında 68 ipotekli, 645’i de diğer yollardan olarak toplam 713 konut satışının gerçekleştirildiği bildirildi. 2018 yılı temmuz ayına göre ipotekli konut satışları yüzde 64,21 oranında düşüş, diğer yollardan satılan konut sayısı yüzde 22,15 oranında artış gösterdi.  2018 yılının aynı döneminde 190 ipotek, 528 diğer yollardan 718 konut satışı yapılmıştı.

ERZURUM OCAK-TEMMUZ 2019 VERİLERİ          

İlde bu yılın 7 ayında 449’u ipotek, 3 bin 382’si ise diğer yollardan olmak üzere toplam 3 bin 831 konut satışı yapıldı. 2018 yılının ocak-temmuz dönemine göre ipotekli konut satış sayısı yüzde 65,56 oranında düştü, diğer yollardan konut satış sayısı ise yüzde 12,02 oranında arttı. Geçilen yılın ocak-temmuz döneminde ilde bin 304 ipotek, 3 bin 19 diğer yollardan 4 bin 323 konut satışı gerçekleşmişti.

FAAL VERGİ MÜKELLEFİ

Erzurum’da 10 bin 77 Gelir Vergisi, 8 bin 274 Basit usulde Gelir Vergisi, 3 bin 67 Kurumlar Vergisi, 13 bin 908 Gelir Stopaj vergisi, 7 bin 693 Gayrimenkul Sermaye İradı ve 12 bin 985 Katma Değer Vergisi(KDV) faal mükellefi bulunduğu bildirildi.

AKTİF MÜKELLEF

Gelir Vergisi, Basit Usulde Gelir vergisi, Kurumlar Vergisi faal mükelleflerinin oluşturduğu Aktif mükellef sayısı  2018 aralık ayına göre yüzde 0.22, 2019 haziran ayına göre yüzde 0,31 oranında arttı. İlde ocak ayında 21 bin 278, şubat ayında 21 bin 297, mart ayında 21 bin 336, nisan ayında 21 bin 351, mayıs ayında 21 bin 358, haziran ayında 21 bin 350, temmuzda 21 bin 418 aktif mükellef bulunduğu kaydedildi. İlde 2018 yılı itibariyle aktif mükellef sayısı 21 bin 369 olmuştu.

ERZURUM SEKTÖREL KREDİ KULLANIM KAPASİTESİ

Erzurum, bölge illeri içinde;  tarım, toptan komisyonculuk ve turizm ihtisas kredisi kullanımında birinci, Enerji, gıda ve inşaat ihtisas kredisi kullanımında ise ikinci sırayı aldı. Erzurum’da kullanılan ihtisas kredilerinin bölge toplamındaki payı tarımda yüzde 16,63, toptan komisyonculukta yüzde 20,49 ve turizmde yüzde18,51 oldu.

HAVALİMANI

Erzurum Havalimanına iniş ve kalkış yapan uçak trafiği iç hatlarda 4 bin 207, dış hatlarda 116, toplamda ise 4 bin 323 olarak kaydedildi. Erzurum Havalimanında dış hatlar uçak trafiği bir önceki yıla göre yüzde 28 oranında düşüş gösterdi.

YOLCU VERİLERİ

Erzurum Havalimanı bu yılın ocak-temmuz ayları kapsamında 614 bin 436 yolcuyu ağırladı. Havalimanından iniş ve biniş trafiği kapsamında 609 bin 528 iç hat, 4 bin 908 de dış hat yolcusu yararlandı. 2018 yılının ocak – temmuz döneminde Erzurum hava limanı 851 bin 328 iç hat, 7 bin 634 de dış hat olmak üzere toplamda 851 bin 328 yolcuyu konuk etmişti.

ERZURUM TEMMUZ TÜFE

Erzurum İstatistik Bölgesi’nde, fiyatlar Haziran ayına göre yüzde 1,66 oranında artış kaydetti. Yıllık fiyat artış oranının yüzde 18,97 olarak belirtildiği Erzurum Bölgesi’nde, fiyatlar 2018 aralık ayına göre de yüzde 8,24 oranında arttı, 12 aylık ortalamalara göre fiyat değişim oranı da yüzde 20,73 olarak bildirildi

TEMMUZ 2019 DÖNEMİ TÜRKİYE ORTALAMASI VE ERZURUM

TÜFE Temmuz 2019 dönemi verileri bazında, Erzurum İstatistik Bölgesi’nde enflasyon, Türkiye ortalamasına göre, aylık bazda yüzde 0,30 oranında yüksek çıktı. Bölgede TÜFE, 2018 yılı aralık ayına göre yüzde 1,8, 12 aylık ortalamalara göre fiyat değişim oranı yüzde 0,82, yıllık TÜFE ise yüzde 2,32 oranında yüksek olarak belirlendi.

ARAÇ DEVİR

Erzurum’da Temmuz 2019 döneminde 3 bin 593 motorlu kara taşıtı el değiştirdi. Devri yapılan araç toplamı içinde otomobil payı yüzde 67.7 oldu. Haziran  ayında devredilen araç toplamında otomobil payı yüzde 68,14 olarak kaydedilmişti. Erzurum, devir sayısı bakımından Doğu Anadolu Bölgesi illeri sıralamasında Malatya ve Elazığ’ın ardından 3’üncü sırada yer aldı. İlin bölge toplamında devir sayısı yüzde 16,54’lük pay gösterdi.

TAŞIT

Erzurumluların araç tercihinde ilk sırayı otomobil oluşturdu.  İl araç toplamı içinde otomobil sayısı yüzde 50 eşiğine dayanırken, bireysel kredi kullanımında da otomobil kredileri toplam kredi kullanımı içinde en büyük oranı oluşturdu.

ERZURUM VERİLERİ

Erzurum’da Temmuz 2019 döneminde trafiğe kayıtlı motorlu kara taşıtı sayısı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 0,96 oranında artış kaydetti. Bölge illeri içinde araç varlığı bakımından 3’üncü sırayı alan Erzurum’un taşıt sayısı bölge toplamında yüzde 15.42’lik oran gösterdi. İlde bin kişiye düşen araç sayısı 77,2 olarak kaydedildi.

ERZURUM TEMMUZ 2019 VERİLERİ

2019 yılı Temmuz ayı ölçeğinde Erzurum trafiğine 59 bin 271 otomobil, 2 bin 836 minibüs, bin 172 otobüs, 27 bin 28 kamyonet, 5 bin 860 kamyon, 2 bin 907 motosiklet, 726 özel amaçlı taşıt, 20 bin 277 traktör olarak toplam 120 bin 77 aracın kayıtlı olduğu bildirildi. Araç toplamı içinde otomobil varlığı oranı yüzde 49,36’ya yükseldi.