Doğu Anadolu tarih hazinesi

Bitlis’in Ahlat ilçesindeki dünyanın en büyük Türk-İslam mezarlığı olan Selçuklu Meydan Mezarlığında yürütülen kazı ve restorasyon çalışmalarında İlhanlı dönemine ait 1275 tarihli yeni kemer ve şahide özelliğiyle başka örneği olmayan yeni mezar taşı tespit edildi.
Ahlat Kaymakamlığı, Ahlat Müze Müdürlüğü, Selçuklu Meydan Mezarlığı Kazı Başkanlığı ile Ahlat Doğa ve Kültürel Mirası Yaşatma Derneğince yürütülen ‘Tarihin Görgü Tanıkları Ayağa Kalkıyor’ projesi kapsamında Van Yüzüncü Yıl Üniversitesine bağlı ekip tarafından kazı ve restorasyon çalışmaları sürdürülüyor. Devam eden restorasyon çalışmalarında yeni tespit edilen sivri kemer işlemeli şahideli mezar taşı dikkat çekti.
Konu hakkında gazetecilere açıklamalarda bulunan Ahlat Kazı Başkanı Dr. Öğretim Üyesi Mehmet Kulaz, proje kapsamında devam eden restorasyon çalışmalarının oldukça başarılı ilerlediğini belirterek, tespit ettikleri ve kemer işlemesiyle ön plana çıkan mezar taşının mezarlıkta bulunan 1800 nitelikli taş içerisinde başka örneği olmayan tek mezar taşı olduğunu söyledi. Kulaz, “Tarihin Görgü Tanıkları Ayağa kalkıyor projesi kapsamında çalışma gerçekleştiriyoruz. Burada bilindiği gibi yaklaşık 10 bin mezar taşı var. Bunların içerisinde 1800’ü aşkın nitelikli diye adlandırdığımız şahideli, sandukalı ya da farklı formlarda mezar taşlarından oluşmaktadır. Proje kapsamında bu taşlardan 100 tanesinin liken temizliği, basit restorasyon, düzeltme, epigrafik çözüm ve benzeri işlemlerle ele alacağız. Çalışmaları gerçekleştirirken zaman zaman farklı durumlarla da karşılaşabiliyoruz. Şimdiye kadar çalışmalarımız çok olumlu devam ediyor. Restorasyon ve düzeltme yapılan taşlar çok güzel sonuçlar verdi. İlerleyen süreçte likeni temizlenen taşların epigrafik çözümünü yapacağız. Sonrasında bunları dijital ortama aktararak herkesin erişimine sunmuş olacağız. Bu açıdan da oldukça heyecanlı ve mutluyuz” dedi.
“BAŞKA ÖRNEĞİ OLMAYAN YENİ MEZAR TAŞI TESPİT ETTİK”
Restorasyon çalışmalarında sivri kemer yapısı ve şahidesiyle birlikte İlhanlı dönemine ait yeni mezar taşı tespit ettiklerini belirten Ahlat Kazı Başkanı Dr. Öğretim Üyesi Mehmet Kulaz, “Şu an gördüğünüz taş formuyla yaklaşık 1800 taş içerisinde farklı ve ünik bir yapıya sahiptir. Bu mezar Türkmenoğlu Muhammed’e aittir. İlhanlı dönemine ait 1275 tarihlidir. Ustası da Üveys Bin Ahmed’tir. Üveys Bin Ahmed’in babası Ahmet Bin Müzeyyin ve oğlu Asil Bin Üveys de mezarlıkta bolca eser veren mezar taşı ustalarındandır. Bu nedenle de bu taş bizim için oldukça değer kazanıyor. Türkmenoğlu ismini taşıması da göçle alakalı olmalı, bu açıdan da kıymetli bir şahidedir. Bu taşta ünik yapısıyla dikkatimizi çeken devasa özelliği, süslemeleri ve kemerli yapısıyla öne çıkıyor. Bunu aynı zamanda projenin yüzü olarak da değerlendirmek istiyoruz. Bu taş Selçuklu Mezarlığında kemerli özelliğiyle tek diyebileceğimiz özelliktedir” diye konuştu.