Doğu üreticisi don afeti mağduru

(İHA) - Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Kasım ayında İç ve Doğu Anadolu bölgelerinde yaşanan don afeti nedeniyle özellikle patates, şeker pancarı ve soğan üreticilerinin çok zor durumda kaldığını belirterek, borç ertelemesi uygulamasının bir an önce başlatılmasını beklediklerini bildirdi.
Bayraktar, yaptığı yazılı açıklamada, don afetinden en çok besin değeri dünyadaki açlığın ve kırsal yoksulluğun azaltılmasına sağladığı katkı dolayısıyla "gizli hazine" olarak tanımlanan patatesin zarar gördüğüne dikkat çekti. Bu yılki iklim şartları nedeniyle önemli üretim merkezlerinde patates ekiminin geciktiğini, bu nedenle hasada da geç başlanabildiğine işaret eden Bayraktar, kasım ayında yaşanan don afeti nedeniyle Türkiye'de toplam patates üretiminin yüzde 30'unun gerçekleştirildiği Niğde ve
Nevşehir illeri ile Bitlis'in Ahlat, Kayseri'nin Yeşilhisar ve Tomarza ve Konya'nın Seydişehir ilçelerinde üreticilerin mağdur olduğunu bildirdi. Bayraktar, bu yıl iklim şartları nedeniyle patates ekimlerinin geç yapılmasının hasadı geciktirdiğini ifade ederek, erken gelen don olayıyla da tarladaki ürünün zarar gördüğünü belirtti.
Niğde'de bu yıl üretilen 700 bin ton patatesin yüzde 30'unun, Nevşehir'de ise üretilen 50 bin ton patatesin yaşanan don nedeniyle zarar gördüğünü kaydeden Bayraktar, Bitlis'in Ahlat ilçesinde bu yıl beklenen 150 bin ton üretimin 40 bin tonu, Kayseri'nin Yeşilhisar ilçesinde yaklaşık 3 bin 500 dekar alandaki, Tomarza ilçesinde ise 140 dekar alandaki patatesin zarar gördüğünü açıkladı.
ŞEKER PANCARI TARLADA KALDI
Bayraktar, Doğu Anadolu Bölgesi'nde -25 dereceye kadar düşen hava sıcaklıklarında, halen sökülmemiş olan şeker pancarının donarak tarlada kaldığı ve üreticinin büyük zarara uğradığı bilgisini verdi. Bayraktar, sezon öncesi şeker fabrikalarıyla teslim edecekleri pancar miktarı konusunda 'kota' sözleşmesi yapan üreticilerin zamanında pancar teslimatı yapamadıklarını ve zor durumda kaldıklarını söyledi. Bayraktar, tahminen Muş'ta 18 bin, Ağrı'da bin 800 ve Van'ın Erciş ilçesinde 10 bin dekar olmak üzere pancar sökümü yapılamayan yaklaşık 30 bin dekar alanda toplam 120 bin ton şeker pancarında yüzde 80-100 oranında zarar meydana geldiğini anlattı.
Bayraktar, hasat dönemi için borçlanan üreticilerin, don nedeniyle üretim için kullandığı girdi borçlarını ödemede zorlandığını vurgulayarak, bu konuda Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından patates üreticilerinin Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifleri'ne olan kredi borçlarının ertelenmesi konusunda yaptığı çalışmayı Bakanlar Kurulu'na ilettiğini hatırlattı.
Patates üreticilerinin beklediği borç ertelemesi konusunda gerçekleştirdiği çalışma için ilgili Bakanlığa teşekkür eden Bayraktar, ancak benzer kararın şeker pancarı ve dondan zarar gören diğer üreticilere de uygulanmasını beklediklerini ifade etti.
Bayraktar, ayrıca, şeker pancarı üreticilerinin şeker fabrikalarından almış oldukları çeşitli avans ve girdilerden kaynaklanan borçlarının ertelenmesini, don zararı nedeniyle eksik teslimatta bulunup kotaları dolduramayan üreticilerimize de bu konuda gerekli esnekliğin sağlanmasını üreticiler adına talep ettiklerini anlattı.
Çiftçilerin Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifleri'nin dışında diğer bankalardan da kredi kullandığını anlatan Bayraktar, şunları söyledi: "Özel bankalar da üreticilerimizin durumunu göz ardı etmemeli, kredi borçlarını ertelemelidir. Patates ve şeker pancarı üreticileri için önemli diğer bir husus da tarımsal sulamada kullanılan elektriktir. Maliyet içinde önemli bir girdi kalemini teşkil eden elektrik bedellerinin ödenmesinde de büyük sıkıntı yaşanmaktadır. Bu nedenle özellikle 6111 Sayılı Kanun
kapsamında ertelenen borçların Kasım ve Aralık ayı ödemelerinin ertelenmesi ve bu aylara ait elektrik borçlarının yapılandırılması önem taşımaktadır."
TARLADAKİ ÜRÜN DON SİGORTASI KAPSAMINA ALINMALI
TZOB Genel Başkanı Bayraktar, meyvelerde olduğu gibi tarla ürünlerinde yaşanan don riskinin de 5363 sayılı Tarım Sigortaları Kanunu kapsamına alınması konusunda çalışmaların hızlandırılmasını da istedi. Bayraktar, patates ve şeker pancarı için don riski, 2011 yılı 5363 Sayılı Kanun kapsamında Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenen sigortalanacak ürünlerin kapsamı dışında kaldığına işaret etti. Diğer taraftan, bu ürünlerden doğan zararın 2090 sayılı Kanuna göre karşılanması, zarar tespitlerinin çiftçilerin
tüm mal varlığı üzerinden yapılması nedeniyle asgari yüzde 40 zararın kriter olarak kabul edilmesinden mümkün gözükmediğini dile getiren Bayraktar, şunları söyledi: "Bu sebeple 5363 sayılı Tarım Sigortaları Kanunu ile 2090 sayılı Doğal Afetlerden Zarar Gören Çiftçilere Yapılacak Yardımla ilgili kanunda yapılacak değişikliklerle bu kanunların birbirini tamamlayıcı duruma getirilmesi halinde, çiftçilerimizin doğal afetler nedeniyle oluşan zararının telafi edilmesi mümkün olabilecektir. Bu sebeple 2090 sayılıKanun, bu kapsamda gerekli düzenleme yapılmak üzere en kısa zamanda Meclis gündemine getirilmelidir"
SOĞAN YAŞANAN DONDAN NASİBİNİ ALDI
Bayraktar, don afetinin patatese verdiği zararın yanı sıra son günlerde kuru soğan üreticilerinin gerileyen fiyatlar nedeniyle ürününü hasat edemediğini, soğanın tarlada kaldığını belirtti.
Türkiye'de yıllar itibarıyla, dalgalanma göstermekle birlikte, her yıl ortalama 2 milyon ton kuru soğan üretimi gerçekleştirildiği bilgisini veren Bayraktar, üretimde meydana gelen dalgalanmaların da doğal olarak fiyatlara yansıdığını bildirdi. Bayraktar, kuru soğan üretiminin azaldığı yıl aynı zamanda ihracatın da artmasıyla üretici fiyatları yükselmekte, ertesi yıl kuru soğan ekiminin artmasıyla bu kez fiyatların düştüğünü bildirdi.
Bayraktar, bu yıl kuru soğan üretiminin geçen yıla göre yüzde 10 oranında artarak 2 milyon 88 bin tona çıktığına dikkat çekerek, şöyle konuştu: "Fiyatların 0,15 TL/kilogram kadar gerilemesinin önemli bir nedeni, ihracatın azalmasıdır. Hasadın başladığı Ağustos ile Ekim aylarında gerçekleşen ihracat rakamları bir önceki yıla göre yüzde 166 oranında azalmıştır. 2010 yılı Ağustos-Ekim ayı kuru soğan ihracatı 18 bin 166 ton iken bu yıl bu rakam 6 bin 826 tona gerilemiştir. Kuru soğan pazarlamasında yaşanansorunların çözümlenebilmesi bakımından, ihracat imkanları artırılmalı, bu amaçla bir an önce ihracata teşvik pirimi verilmeli, yeni pazarlar bulunmalıdır, işlenmiş ürün ihracatı teşvik edilmelidir, ürün arzının uzun döneme yayılmasının sağlanması amacıyla depolama imkanları artırılmalı ve üreticinin mağduriyeti önlenmelidir."