Erzurum’dan 10 ayda 53 ülkeye ihracat

Erzurum’dan bu yılın Ekim ayında 21, Ocak - Ekim ayları kapsamında ise 53 ülkeye ihracat gerçekleştirildi. İlden dönemsel kayıtta 19 ülkeyle yapılan ihracatta artış, 17 ülkeyle yapılan ihracatta düşüş görüldü.

ERZURUM’DAN 53 ÜLKEYE İHRACAT

Ocak – Ekim döneminde Erzurum’dan 53 ülkeye ihracat gerçekleştirildi. İhracat yapılan ülkeler; ABD, AHL Serbest Bölgesi, Almanya, Avusturya, Azerbaycan, BAE, Bahreyn, Belarus, Benin, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Çin, Çorlu Avrupa Serbest Bölgesi, Fas, Fransa, Gana, Gine, Gürcistan, Hindistan, Irak, İspanya, İsrail, Karadağ, Katar, Kenya, Kırgızistan, Kongo, Kuveyt, Kuzey Kıbrıs Türk Cum., Liberya, Libya, Lübnan, Makedonya, Malta, Mauritius, Moldova, Nijerya, Özbekistan, Pakistan, Romanya, Rusya Federasyonu, Sırbistan, Sierra Leone, Somali, Suriye, Suudi Arabistan, Tanzanya, Tayland, Tunus, Türkmenistan, Ukrayna, Ürdün, Yunanistan olarak açıklandı

EN YÜKSEK DEĞERDE İHRACAT YAPILAN ÜLKELER

Erzurum’dan 2024 Ekim ayında en yüksek değerde ihracat yapılan ülkeler Romanya, Gürcistan, Irak, Azerbaycan ve Moldova olarak kaydedildi. Bu yılın Ocak – Ekim ayları ölçeğinde ise en yüksek değerde ihracatın yapıldığı ülkeler Romanya, Gürcistan, Bulgaristan, Azerbaycan, Libya, Irak ve Moldova olarak bildirildi

İLK 7 ÜLKENİN PAYI

TİM verileri üzerinden DOSİAD tarafından yapılan değerlendirmede, 10 aylık kapsamda en fazla değerde ihracatın gerçekleştirildiği 7 ülkenin il toplam ihracat değerindeki payı Romanya yüzde 40,62, Gürcistan yüzde 21,52, Azerbaycan yüzde 7,12, Irak yüzde 4,79, Bulgaristan yüzde 8.21, Moldova yüzde 3,10, Libya yüzde 5,08 olarak hesaplandı.

19 ÜLKEYLE YAPILAN İHRACATTA ARTIŞ

Ocak – Ekim döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre, Bulgaristan, ABD, Katar, Maurtius, Gine, Avusturya, Kırgızistan, KKTC, Romanya, Belarus, Liberya, Gürcistan, Yunanistan, Kuveyt, Sırbistan, AHL Serbest Bölgesi, Somali, Almanya ve Azerbaycan ile yapılan ihracat değeri artış kaydetti.

ARTIŞ ORANLARI

DOSİAD analizlerine göre İhracat değerindeki artış oranları yüzde olarak Bulgaristan 4 bin 406, ABD bin 466, Katar bin 253, Maurtius bin 54, Gine 999, Avusturya 897, Kırgızistan 686, KKTC 593, Romanya 589, Belarus 425, Liberya 265, Gürcistan 139, Yunanistan 107, Kuveyt, 44 Sırbistan 41,7, AHL Serbest Bölgesi 38,5, Somali 20,8, Almanya 16,6 ve Azerbaycan 5.7 oldu.

İHRACAT DEĞERİ DÜŞEN ÜLKELER

Verilere göre 2024 Ocak – Ekim döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre Moldova, İsrail, ırak, Özbekistan, Rusya, BAE, Gana, İspanya, Kongo, Suriye, Fransa, Tanzanya, Suudi Arabistan, Hindistan, Türkmenistan, Sierra Leone, Bahreyn ile yapılan ihracatta düşüş görüldü.

DÜŞÜŞ ORANLARI

İhracat değeri düşüş oranı yüzde olarak, Moldova 2.0, İsrail 6,2, Irak 6,3, Özbekistan 15,4, Rusya 29,8, BAE 34,4, Gana 41,0, İspanya 47,6, Kongo 47,6, Suriye 48,1, Fransa 49, Tanzanya 57, Suudi Arabistan 62,2, Hindistan 64,7, Türkmenistan 70,2, Sierra Leone 84,7, Bahreyn 99,8 olarak bildirildi.

EKİM’DE 21 ÜLKEYLE İHRACAT

Erzurum’dan Ekim ayında 21 ülkeyle ihracat gerçekleştirildi. En yüksek değerde ihracat 1,7 milyon dolarla Romanya, 1.1 milyon dolarla Gürcistan, 330 4 bin dolarla Irak, 268,5 bin dolarla Azerbaycan’ yapıldı.

Dönemde ihracat değerleri, Moldova 120,17, Libya 117,85, Kuzey Kıbrıs Türk Cum. 70,95, AHL Serbest Bölgesi 69,77, Nijerya 57,98, Özbekistan 48,82, Gana 47,00, Fransa 40,19, Gine 31,38, Avusturya 31,33, Lübnan 28,67, Suriye 28,57, Suudi Arabistan 20,24, Kuveyt 17,92, Liberya 15,00, Somali 9,24, ABD 4,86 bin dolar olarak açıklandı

ERZURUMDAN 53 ÜLKEYE İHRACAT

Bu yılın 10 ayında Romanya ile 21,6, Gürcistan’la 11,4, Azerbaycan’la 3.7, Irak’la 2.5, Libya ile 2.7, Bulgaristan ile 4,3, Moldova ile 1.6 milyon dolarında ihracat yapıldı.

Diğer ülkelerle yapılan ihracatta değerler; Özbekistan 808,16, Gana 444,93, Almanya 419,05, Kuzey Kıbrıs Türk Cum. 276,54, Somali  261,06, Ürdün 236,30, Benin 219,57, Kırgızistan 209,89, AHL Serbest Bölgesi      201,43, Fransa 190,07, Bosna-Hersek 161,66, Gine 157,86, Abd               155,48, Liberya 149,47, Tayland               133,00, Suriye 119,26, BAE 112,19, Sierra Leone 77,57, Nijerya         57,98, Lübnan 56,12, Tunus 48,62, Katar 47,84, Suudi Arabistan 46,78, Belarus 45,64, Avusturya 44,00, Mauritius 40,91, Kuveyt 34,26, Ukrayna              33,54, Kongo 32,60, Rusya Federasyonu 30,61, Makedonya 29,65, Karadağ 28,75, Tanzanya 24,68, Yunanistan 16,86, İsrail 16,04, Sırbistan 14,90, Çorlu Avrupa Serbest Bölgesi 14,01, İspanya  13,50, Fas 10,50, Çin 9,94, Hindistan 8,91, Malta 8,40, Türkmenistan 6,65, Kenya 2,43, Pakistan 1,63, Bahreyn 0,22 bin dolar olarak aktarıldı.

TÜRKİYE'NİN EKİM AYI İHRACATI

En fazla ihracat yapan sektörler arasında otomotiv 3,6 milyar dolarla ekimde de  ilk sırada yer aldı. Otomotivi 2,5 milyar dolarla kimya, 1,6 milyar dolarla hazır giyim ve konfeksiyon takip etti.

TİM Başkanı Mustafa Gültepe: 2024 gibi zor bir yılda 10 ayı geride bıraktık. Geçen yıla göre yüzde 3,2 artıda olmamız önemli. Çok daha fazlası olabilir miydi? Elbette olabilirdi.

Türkiye'nin ekim ayı ihracatı 23,6 milyar dolar oldu. Ocak-Ekim dönemindeki 10 aylık ihracat 216,4 milyar dolar, son 12 aylık ihracat ise 262,3 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti.

Ekim ayı dış ticaret verileri Ticaret Bakanı Ömer Bolat ve Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe tarafından Antalya'da açıklandı. TİM Başkanı Mustafa Gültepe, ihracatın bu yıl dalgalı bir seyir izlediğini hatırlattı. Eyüldeki yüzde 1,8'lik daralmanın ardından ekimde ibrenin yeniden yukarı döndüğünü belirten Gültepe, şöyle devam etti: “Genel Ticaret Sistemi (GTS) kayıtlarına göre, ekim ayı ihracatımız geçen yılın aynı ayına göre yüzde 3,6 artışla 23,6 milyar düzeyinde gerçekleşti. Böylece en yüksek ekim ayı ihracatına imza atmış olduk. Ocak-Ekim dönemini kapsayan 10 aylık ihracatımız 216,4 milyar dolara, 12 aylık ihracatımız ise 262,3 milyar dolara ulaştı. 10 aylık ihracatta yüzde 3,2, 12 aylık ihracatta yüzde 3,1 artıdayız. Ekimde hizmet ihracatımızın da 11 milyar dolar civarında gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz.

19 SEKTÖR İHRACATINI ARTIRIRKEN, 7 SEKTÖRDE DÜŞÜŞ YAŞANDI

Sektörler özelinde baktığımızda ilk sırada 3,6 milyar dolarla yine otomotivi görüyoruz. Otomotivi, 2,5 milyar dolarla kimya, 1 milyar 580 milyon dolarla hazır giyim, 1 milyar 550 milyon dolarla elektrik-elektronik ve 1,3 milyar dolarla çelik takip etti. Geçen ay 19 sektörümüz ihracatını artırırken, 7 sektörümüzde düşüş yaşandı. Gemi, yat ve hizmetleri yüzde 78 ile oransal olarak ihracatını en fazla artıran sektörümüz oldu. Savunma ve havacılıkta yüzde 61, fındıkta yüzde 58, zeytin ve zeytinyağında yüzde 45, süs bitkilerinde ise yüzde 44'lük ihracat artışı kaydettik. Müvecher ise yüzde 24 ile geçen ay oransal olarak ihracatı en çok daralan sektörümüz oldu. Firmaların yasal merkezini baz alan TİM verilerine göre geçen ay 64 ilimiz ihracatını artırdı. En çok ihracat yapan 5 ilimiz, İstanbul, Kocaeli, Bursa, Ankara, İzmir şeklinde sıralandı. Eskişehir, Aydın, Giresun ve Düzce tarihlerinin en yüksek aylık ihracatını gerçekleştirdi. Ekim'de bin 374 firmamız ilk kez ihracat yaptı. Kilogram birim değerimiz yüzde 7 artışla 1,56 dolara ulaşırken, parite ihracatımıza 342 milyon dolarlık katkı sundu.”

EKİMDE TOPLAM İHRACATIN YÜZDE 57'Sİ AVRUPA'YA GERÇEKLEŞTİRİLDİ

Mustafa Gültepe, en çok ihracat yapılan ülkelerin Almanya, ABD, Birleşik Krallık, ABD, Irak ve İtalya şeklinde sıralandığını bildirdi. 39 ülkede yüzde 50'nin, 98 ülkede yüzde 10'un üzerinde ihracat artışı kaydettiklerini anlatan Gültepe, “Genel tabloda ise 122 ülkeye ihracatımızı artırdık. En çok ihracat yaptığımız ülke grupları arasında Avrupa Birliği (AB), 9,9 milyar dolarla yine ilk sırada yer aldı. Toplam ihracatımızın yüzde 41,8'ini AB ülkelerine gerçekleştirdik. Avrupa kıtasının toplam ihracatımızdaki payı ise yüzde 57 oldu.”dedi.

İHRACATIMIZI ARTIRMAK İÇİN VAR GÜCÜMÜZLE ÇALIŞMAYA DEVAM EDECEĞİZ

Konuşmasında güncel gelişmeleri de değerlendiren Mustafa Gültepe, ihracat performansında küresel talebin önemli rol oynadığını hatırlattı. IMF tarafından hazırlanan raporda bu yıl ve 2025'te küresel büyümenin yüzde 3,2'de kalacağının öngörüldüğünü hatırlatan Gültepe, sözlerini şöyle noktaladı: “Bu tahminler ışığında küresel talebin seneye de zayıf seyredeceğini söyleyebiliriz. Nitekim Dünya Ticaret Örgütü, 2025 yılında küresel mal ticaretindeki artış beklentisini yüzde 3'le sınırlı tuttu.

Biz üretim ve ihracatın ülke ekonomisi için ne anlama geldiğini biliyoruz. Sorumluluğumuzun farkındayız. Koşullar ne olursa olsun, üretmeye devam edeceğiz. İhracatımızı artırmak için var gücümüzle çalışacağız. 2024 gibi zor bir yılda 10 ayı geride bıraktık. Geçen yıla göre artıda olmamız önemli. Çok daha fazlası olabilir miydi? Elbette olabilirdi. Bugün düzenleyeceğimiz delegeler çalıştayımızda ihracatımızı bütün boyutlarıyla ele alacağız.”

TİM GENEL SEKRETERLİĞİNE YİĞİT TUFAN ESER ATANDI

Öte yandan, TİM Genel Sekreterliğine Yiğit Tufan Eser atandı. Aslen Eskişehirli olan Eser, 1986 yılında Yalova'da doğdu. Yiğit Tufan Eser, İngiltere'de Exeter Üniversitesi İşletme ve Ekonomi Lisans Bölümü'nden mezun oldu. Okan Üniversitesi'nde Finans Yüksek Lisansı ve Koç Üniversitesi'nde Yönetici programını tamamlayan Eser, çalışma hayatına özel sektörde başladı. 2016 yılında TİM ailesine katılan Eser, Ekim 2020'den bu yana Genel Sekreter Yardımcılığı görevini yürütüyordu. Genel Sekreterlik görevine kurum içinden atanan ilk isim olan Eser, iyi derecede İngilizce biliyor.

TİCARET BAKANI BOLAT, EKİM AYI İHRACAT VERİLERİNİ AÇIKLADI

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, "Ekim ayında Cumhuriyet tarihimizin en yüksek ekim ayı ihracatı rekorunu kırmış bulunuyoruz. İhracatımız, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 3,6 artışla 23 milyar 600 milyon doları aşmış bulunmaktadır." dedi.

BOLAT İHRACAT VERİLERİNİ DEĞERLENDİRDİ

Bakan Bolat, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe ile Antalya'da düzenlediği basın toplantısında, ekim ayı dış ticaret rakamlarını açıkladı.

Ekim ayında Cumhuriyet Bayramı'nın iş günü olan hafta arasına, geçen sene ise hafta sonuna denk geldiğini anımsatan Bolat, bu negatif takvim etkisine rağmen ihracatta artış yaşandığına dikkati çekti.

 "Ekim ayında Cumhuriyet tarihimizin en yüksek ekim ayı ihracatı rekorunu kırmış bulunuyoruz. İhracatımız geçen yılın aynı ayına göre yüzde 3,6 artışla 23 milyar 600 milyon doları aşmış bulunmaktadır." diyen Bolat, şunları kaydetti:  "Geçtiğimiz yıl ekim ayı ihracatı 22,8 milyar dolar olarak gerçekleşmişti. Yaklaşık 800 milyon doların üzerinde bir artışı ihracatçılarımız başardı. Ekim ayında altın ve enerji hariç ihracatımız, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 8,6 oranında artışla 22,2 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Böylece ekim ayında aylık bazda Cumhuriyet tarihimizin en yüksek altın ve enerji hariç ihracat rekoru kırılmıştır. Böylece son 15 ayın 10'unda ayın Cumhuriyet tarihi rekorlarını kırdık. 2024 yılının ilk 10 ayında mal ihracatımız 209,7 milyar dolardan 216,4 milyar dolara yükseldi. Böylece bu yılın 10 ayında 6,7 milyar dolar mal ihracatımızı artırdık."

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, ""Ekonomimizde de güven endekslerinin giderek yükseldiğini görmekteyiz. 2024 yılı mal ve hizmet ihracat rakamları ile alakalı olarak olumlu ve güzel tabloları paylaşmış olacağız." dedi.

Bakan Bolat, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe ile Antalya'da düzenlediği basın toplantısında, ekim ayı dış ticaret rakamlarını açıkladı.

TUSAŞ'ın savunma sanayisinde çok önemli başarılar elde ettiğine işaret eden Bolat, savunma ve havacılık sanayisinin 90 bini aşan istihdamı ve 12 milyar dolarlık yıllık üretimi,185 farklı ülkeye 5,5 milyar dolar ihracat gerçekleştiren büyüklüğü ile Türkiye için çok önemli itibar ve saygınlık kazandırdığını söyledi.

Bolat, bu yıl da savunma sanayisinde en az 6,5 milyar dolarlık ihracat beklediklerini dile getirerek, 2002'de yüzde 20 düzeyinde olan yerlilik, kendine yeterlilik oranının, 2023'te yüzde 80'in üzerine çıktığını aktardı.

Dış ticaret açığındaki düşüşün, makroekonomik istikrara ve ekonomik büyümeye pozitif katkı verdiğinin altını çizen Bolat, şunları kaydetti:  "Bu yılın ilk 8-9 ayında olduğu gibi, ekim ayında da dış ticaretimizdeki dengelenmenin devam ettiğini görmek bizleri memnun ediyor. Bu başarı, küresel ekonomi ve Avrupa Birliği'ndeki büyük durgunluğa rağmen başarılmıştır. Önümüzdeki süreçte Avrupa ve ABD'deki faiz indirimleri ile beraber ülkemiz ihraç ürünlerine olan talebin daha da artacağına inanıyoruz. Eylül-ekim ayında ihracatta başlayan yükseliş ivmesinin kasım-aralık aylarında da devam edeceğini ümit ediyoruz. 2024 yılı ikinci çeyreğinde yüzde 2,5'lik büyümenin 1,3 yüzde puanı net mal ve hizmet ihracatından gelmiştir. Ekonomimizde güven endekslerinin giderek yükseldiğini görmekteyiz."

"İTHALATTA AZALMA TRENDİ DEVAM EDİYOR"

Ekim ayında eylül ayında olduğu gibi altın ve enerji ihracatındaki aşağı yönlü seyrin devam ettiğini belirten Bolat, kasımdan sonra buradaki seyrin yeniden bu rakamların yukarı yönlü olmasını beklediklerini anlattı.

 Bakan Bolat, ithalatta azalma trendinin devam ettiğine dikkati çekerek, şunları söyledi: "Ekim ayı ithalatı yüzde 0,1 azalışla 29 milyar 364 milyon dolar olarak gerçekleşti, 43 milyon dolarlık bir gerileme var ama ihracatımız 800 milyon dolar artınca aylık dış ticaret açığımızdaki azalma devam ediyor. 2024 Ekim ayında, dış ticaret açığımız ise yıllık bazda yüzde 13 azalış ile 5,7 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 2023 Ekim ayında 6,6 milyar dolarlık dış ticaret açığı kaydedilmişti. Son 15 ayın 12’sinde dış ticaret açığımızın azaldığını görüyoruz. 2024 Ekim'de, ihracatın ithalatı karşılama oranında 3 puanlık bir artışla yüzde 80,4'e yükselmiş bulunuyoruz. 10 aylık ithalatımız yüzde 7,2'lik azalışla 282 milyar dolara geriledi."

Bolat sözlerine şöyle devam etti: "İlk 10 ayda mal ithalatında yaklaşık 22 milyar dolar tasarruf sağlamış bulunuyoruz. Dış ticaret açığı, 2024 yılı ilk 10 ayında yüzde 30,4 azalışla 65,6 milyar dolar olarak kaydedilmiştir. 2023 yılının ilk 10 ayında dış ticaret açığı 94,3 milyar dolar idi. Hedefimiz bu açığı 80 milyar dolatın altında tutabilmek. İhracatın ithalatı karşılama oranı 8 puana yakın artışla yüzde 69'dan yüzde 76,7'ye yükseldi. 2024 yılının ekim ayında yıllıklandırılmış ihracatımız yüzde 3,1 artış ile 262,3 milyar dolar olmuştur. Bu da Cumhuriyet tarihinin rekor rakamı konumundadır."

"YILLIKLANDIRILMIŞ İTHALATI 340 MİLYAR DOLARA DÜŞÜRDÜK"

Bakan Bolat, yıllıklandırılmış ithalatta geçen yıl ekimde 367,2 milyar dolarlık ithalat bulunduğunu anımsatarak, şu an 340 milyar dolara düştüğünü söyledi.

Ekim ayı itibarıyla son 12 ayda yıllıklandırılmış dış ticaret açığının, geçen yılın aynı ayına göre 35,1 milyar dolar azalarak 77,7 milyar dolar olduğunu bildiren Bakan Bolat, 2024 yılının ekim ayında yıllıklandırılmış ihracatın ithalatı karşılama oranının ise yüzde 77,2 olduğunu dile getirdi.

Bolat, "Bu rakamlar döviz ihtiyacımızın azaldığı anlamına geliyor, döviz sorunun şu an için ortadan kalktığını gösteriyor. Merkez Bankamızın brüt ve net rezervlerinin hızla arttığını biliyoruz. Dün gece Standard & Poor's (S&P), Türkiye'nin kredi notunu yükseltti, son 1 yıl içinde yaklaşık bütün kredi derecelendirme kuruluşlarından 2'şer defa not artışı sağlanmış oldu. İnşallah 2 ay sonra buluştuğumuzda, 2024 yılı mal ve hizmet ihracat rakamları ile alakalı olarak olumlu ve güzel tabloları paylaşmış olacağız." ifadelerini kullandı.

 "EKİM AYI İTİBARIYLA HİZMETLER İHRACATIMIZIN SON 12 AYININ 112,5 MİLYAR DOLARA ÇIKACAĞINI TAHMİN EDİYORUZ"

 Hizmetler ticaretinin de parlayan bir sektör olduğuna dikkati çeken Bolat, geçen yılın 106 milyar hizmet ihracatı ile kapandığını anımsattı.  Bolat, "Bu yıl için 110 milyar dolarlık bir hizmet ihracatı hedefi belirlemiştik, bu rakamın ekim ayı ödemeler dengesi tablosu açıklandığında 97 milyar dolar ilk 10 ayda hizmet ihracatı bekliyoruz. Geçen yıl 56 milyar dolar fazla veren hizmetler dış ticaretinde ekim ayı itibarıyla hizmetler ihracatımızın son 12 ayının 112,5 milyar dolara çıkacağını tahmin ediyoruz. Orada da hedefimizi aşacağız." diye konuştu.

 Dış ticarette cari işlemler açığının azaldığını hatırlatan Bolat, şu değerlendirmelerde bulundu: "Bununla sevinmek yerine, 'Tüketim malları ithalatı artıyor.' deniyor. Bakıyoruz orada, altın ihracatı yapmak isteyenlerin, bir kısım mücevher şeklinde yarı mamul getirme yoluyla bir rakamda artış olduğunu görüyoruz. Bunu tüketim malları ithalatı artıyor şeklinde söyleyerek hepimizin başarısını gölgelemeye çalışmak beyhude. Bunun yanında 'ekonomi yavaşladı da bunlar oldu' deniyor ama ekonomi yavaşladı ama bir dengeleme, ayarlama süreci yaşanıyor. Dış ticaret açığı azaldı mı, döviz dengelendi, kur patlaması yok, Merkez Bankasının kasası dolu. Bunlarla sevinmek varken hep olumsuzluk arayanlara bunları söylüyorum."

 "Mesela cari işlemler açığı sorun olmaktan çıktı. 2024 yılı ocak-ağustos döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 75,2 azalışla 9,7 milyar dolar olarak kaydedildi." yorumunu yapan Bolat, " Yıllıklandırılmış bazda cari işlemler açığındaki iyileşmenin 2024 genelinde devam etmesini bekliyoruz. 2024 yılı ekim ayında yıllıklandırılmış cari işlemler açığının 9-10 milyar dolar aralığına kadar gerilemesini tahmin ediyoruz." ifadelerini kullandı.

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, AB'ye ocak-ekim döneminde 90,2 milyar ihracat yapıldığına dikkati çekerek, "Balkan ülkelerine 22 milyar dolar ihracatımız var. Bu yıl Bulgaristan'a ihracatımızda önemli bir artış var. Ocak- Ekim döneminde en fazla ihracat yaptığımız ilk beş ülke ise sırasıyla Almanya, ABD, Birleşik Krallık, Irak ve İtalya olmuştur. İngiltere'ye ihracatımıza 2,3 milyar dolar artış var, Suudi Arabistan'a ihracatımız hızla artıyor." değerlendirmesini yaptı.

 Bolat sözlerini şöyle tamamladı:  "Azalışlarda birinci sırada İsrail var. İlk dört ayın verileri ile yüzde 67 azalış gözüküyor ama 2 Mayıs'tan bu yana İsrail'le bir dolarlık ticaret yapılmadı. Ama Filistin tarafı ile Filistin devletine yönelik olarak, Filistin Milli Ekonomi Bakanlığının resmi olarak talep ettiği ürünlerde, ihracat iznini, varış yeri Filistin, alıcısı Filistinliler olmak kaydıyla, Filistin Milli Ekonomi Bakanlığının kontrolünde veriyoruz. Filistin'de yaşayan 6 milyon insanın, 7 Ekim'den önce ithalatının yüzde 25'ini Türkiye'den yaptığını düşündüğümüzde Filistin devletinin ekonomik, ticari taleplerine sessiz kalmıyoruz. Filistin'e dünyada en fazla yardım eden ve tutunmasını sağlayan ülke Türkiye olmuştur."

,