Hanehalkı sağlık harcama oranları açıklandı

"Sağlık Modülü" adlı özel konulu çalışma 2022 yılında Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması ile birlikte modül olarak uygulanmıştır. Avrupa Birliği ülkeleri ile aynı dönemde uygulanan modülün amacı, hanelerdeki 15 yaş ve üstündeki tüm fertlerin sağlık durumlarını ve sağlık harcamalarının hanehalkına getirdiği yükü tespit etmektir.

Son yıllarda yoksulluğun yanı sıra sosyal dışlanma kavramının da önemli hale gelmesiyle yoksulluk veya sosyal dışlanma göstergesi olan "AROPE" üretilmeye başlanmıştır. AROPE göstergesi, Eurostat tarafından ilk defa Avrupa 2020 hedefleri kapsamında önerilmiş bir göstergedir. Göreli yoksulluk veya maddi ve sosyal yoksunluk içinde olan veya çok düşük çalışma yoğunluğu olan hanelerde yaşayan fertler "yoksul veya sosyal dışlanmış" olarak tanımlanmaktadır.

MUAYENE VE TEDAVİ HARCAMALARI HANELERİN YÜZDE 7,3'ÜNE ÇOK YÜK GETİRDİ

Hanelerin yüzde 7,3'üne doktor muayene ve tedavi harcamalarının çok yük getirdiği, yüzde 36,1'ine biraz yük getirdiği, yüzde 47,7'sine ise yük getirmeği görüldü. Diş muayene ve tedavi harcamaları hanelerin yüzde 5,5'ine çok, yüzde 25,8'ine biraz yük getirirken yüzde 32,2'sine yük getirmedi. İlaç harcamaları ise hanelerin yüzde 5,9'una çok, yüzde 37,3'üne biraz yük getirdi. Hanelerin yüzde 50,8'i ilaç harcamalarının yük getirmediğini belirtti.

Son 12 ay içerisinde hanelerin yüzde 9,0'ı muayene veya tedavi, yüzde 36,6'sı diş muayenesi veya tedavisi, yüzde 6,0'ı ilaç harcaması yapmadı.

En yüksek yüzde 20'lik gelir grubundaki hanelerin yüzde 32,8'inde diş muayenesi harcaması olmadı

Doktor muayene ve tedavi ile ilaç için harcama yapmama durumunun hanelerin gelir gruplarından çok etkilenmediği görüldü. Diş muayene ve tedavisine ilk (en düşük) yüzde 20'lik gelir grubunda olanların yüzde 51,9'unun, ikinci yüzde 20'lik gelir grubunun yüzde 44,8'inin, üçüncü yüzde 20'lik gelir grubunun yüzde 40,6'sının, dördüncü yüzde 20'lik gelir grubunun yüzde 36,9'unun, beşinci (en yüksek) gelir grubunun ise yüzde 32,8'inin harcama yapmadığı görüldü.

En düşük yüzde 20'lik gelir grubundaki hanelerin yüzde 49,1'ine doktor muayene ve tedavi, yüzde 27,8'ine diş muayene ve tedavi, yüzde 52,2'sine ise ilaç harcamaları yük getirdi. En yüksek yüzde 20'lik gelir grubundaki hanelerin yüzde 60,4'ü doktor muayene ve tedavi, yüzde 41,1'i diş muayene ve tedavi, yüzde 65,7'si ilaç harcamalarının yük getirmediğini belirtti.

Bir işte çalışan 15 yaş ve üstü fertlerin tüm çalıştıkları süre incelendiğinde çoğunlukla bu fertlerin yüzde 28,2'sinin oturarak, yüzde 47,9'unun ayakta durarak, yüzde 18,4'ünün yürüyerek veya orta düzey fiziksel aktivite yaparak, yüzde 5,6'sının ise ağır iş ya da ağır fiziksel aktivite yaparak çalıştığı görüldü.

Yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında olan fertlerin yüzde 16,8'i oturarak çalışırken risk altında olmayan fertler için bu oran yüzde 31,3 oldu.  Yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında olan fertlerin yüzde 10,1'inin ağır iş ya da aktivite yaparak çalışma hayatını geçirdiği görüldü.

Bir işte çalışsın ya da çalışmasın 15 yaş ve üstü fertlerin olağan bir haftada iş dışında geçirilen zamanları incelendiğinde bu fertlerin yüzde 4,4'ünün 'Günde iki kere veya daha fazla", yüzde 12,6'sının 'Günde bir kere', yüzde 6,5'inin 'Haftada 4-6 kere', yüzde 9,3'ünün 'Haftada 1-3 kere', yüzde 3,5'inin 'Haftada 1 kereden az' en az 10 dakika boyunca aralıksız devam eden fiziksel aktivite veya boş zaman aktivitesi yaptıkları tespit edildi. Fertlerin yüzde 63,8'inin ise fiziksel aktivite veya boş zaman faaliyetlerine zaman ayırmadığı görüldü.

FERTLERİN YÜZDE 97,1'İ İLETİŞİM FAALİYETLERİNDE ZORLANMIYOR

 Modül kapsamındaki 15 yaş ve üstü fertlerin yüzde 97,1'i iletişim kurmada, yüzde 95,7'si öz bakımında, yüzde 90,6'sı işitmede, yüzde 84,5'i bir şeyleri hatırlamada, yüzde 80,3'ü yürümede ve yüzde 80,1'i görmede sorun yaşamadığını ifade etti. En çok zorlanılan faaliyetler ise sırası ile yüzde 19,7 ile görme, yüzde 19,2 ile yürüme, yüzde 15,2 ile hatırlama olurken fertlerin sadece yüzde 2,7'si iletişim faaliyetlerinde zorlandığını söyledi.

Fertlerin en çok yapamadığını belirttiği faaliyetler ise yüzde 0,6 ile öz bakım, yüzde 0,5 ile yürüme, yüzde 0,3 ile bir şeyleri hatırlama ve iletişim kurma faaliyetleri oldu.