Karnavas Bezine bilimsel yaklaşım

Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Geleneksel El Sanatları Bölümü’nden Prof. Dr. Ayşe Aslıhan Eroğlu’nun Karnavas Bezi ile alakalı yaptığı araştırmada “Karnavas, dokuması ile kültürel kimliğini oluşturmuş yörelerinden biridir.” ifadesini kullandı.
“Tarihin derinliklerinden gelen bir kültür”
Karnavas bezi Erzurum’un Olur İlçesi Ormanağzı Köyü’nde dokunuyor ve adını köyün eski adı olan Karnavas ’tan alıyor. Prof. Dr. Ayşe Aslıhan Eroğlu, yaptığı araştırmada ve yayınladığı makalede karnavas bezi ile ceciminin yöreye özgü karakteristik özellikler gösterdiğini belirterek, “Sadece bu köyde dokunan Karnavas bezi, köy kadınları tarafından başörtüsü olarak kullanılmaktadır. Yörenin dokumacılıkla ilgisi eski dönemlere kadar uzanmaktadır. Geçmişte dokumalarda yün kullanılırken, pamuğun bölgeye gelmesiyle pamuklu dokumaya geçildiği eski sandıklardan çıkan yün dokuma Karnavas başörtülerinden anlaşılmaktadır. Boyalar eskiden doğal malzeme ve bitkilerden elde edilmişse de günümüzde suni boyalar kullanılmaktadır.” dedi.
“Karnavas Bezi Anadolu dokuma özelliklerini taşıyor”
Yaklaşık 200 yıllık geçmişe sahip olan Karnavas Bezi’nin yöre kadınları tarafından örtünme amaçlı kullanıldığını anlatan Eroğlu, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi’nde kaleme aldığı makalede, “Karnavas Bezi teknik, malzeme ve desen açısından benzer Anadolu dokuma özelliklerini taşımasının yanı sıra geleneksel özellikleri de bünyesinde barındırması açısından önem arz etmektedir. Dokumasının pamuklu ve görsel açıdan zengin olması nedeniyle günümüzde farklı alanlarda da kullanılmaya başlanmıştır. Tunik, yelek, fular, yeni doğan seti gibi ürünler için Karnavas bezi dokunmuş ve dikilmiştir. Masa örtüsü, runner, perde dokunarak Karnavas bezinden üretilmiş yeni ürünlerin ortaya çıkması sağlanmıştır. Araştırmalar neticesinde yöre halkının motiflerin anlamlarını bilmediği, başörtüsü olarak sadece yaşlıların kullanmaya devam ettiği görülmektedir.” şeklinde konuştu.
“Kadınların dilinden dökülen motifler”
Karnavas Bezi’nin Türk Kültürü’nden çok derin anlamlar ve duygular yansıttığını ifade eden Prof. Dr. Ayşe Aslıhan Eroğlu, şöyle devam etti, “Geçmişte kadınlar dile dökemedikleri duygularını dokumalarda kullanılan motiflere yansıtırlardı. Karnavas kadınları da çeyizlerine 40- 50 adet Karnavas Bezi’nden dokudukları başörtülerini gittiği evin kadınlarına çeyizinden çıkararak hediye ederlerdi. Dokuma da kullanılan motiflerin anlamları göz önüne alındığında gelinin; ‘evinize bereketle geldim, neslinize yeni nesiller katmaya geldim. Allah bizi nazarlardan korusun” düşüncesini taşıdığı anlaşılmaktadır. Yeni gelinlerin bu dokumayı dokuyarak yeni evlerine gitmeleri iyi dileklerle aileye katılmalarının somut örneği olarak görülebilir.”