‘Sarıkamış Harekatı emsalsiz bir destan’

ERZURUM

Kafkas Üniversitesi (KAÜ) Tarih Bölümü Başkanı Prof. Dr. Selçuk Ural, Sarıkamış Harekâtı'nın I. Dünya Savaşı'nda, Kafkas cephesinde yaşanan ilk ve en büyük kara harekâtı olarak tarihteki yerini aldığını belirtti. Harekâtın; katılan insan, kullanılan malzeme ve sonuçları itibariyle büyük ümitlerle başlayan ama sonu felaketle biten büyük bir Hadise olduğunu vurgulayan Prof. Ural, Sarıkamış'ın, Türk ve Rus ordularının yanı sıra savaşın genel seyrine doğrudan etkide bulunduğunu söyledi.

Prof. Dr. Selçuk Ural; Sarıkamış Harekâtı'nın, başlangıçta var olmayan ama savaşın sonlarına doğru bazı devletlerin ortaya çıkmasına ve aynı coğrafya üzerinde hak iddiasında bulunmalarına neden olduğunu da vurguladı.

Prof. Ural, "Osmanlı Devleti ve Çarlık Rusya dışında Almanya, Ermenistan, Azerbaycan, İngiltere, Merkezi Hazar Diktatörlüğü ve en nihayet Sovyet Rusya olmak üzere 6 devlet mücadelenin tarafları haline gelmişlerdir. Dünya savaşının kıtalara yayıldığı bir ortamda bu kadar küçük bir coğrafyada farklı nedenlerden de olsa çok sayıda devletin rekabet ediyor olması, bölgenin siyasi ve stratejik öneminden kaynaklanıyordu. " dedi.

URAL’IN DEĞERLENDİRMESİ

KAÜ Tarih Bölümü Başkanı Prof. Ural, savaş planlarında Rus Genelkurmayı'nın, savaşın Avrupa'da yaşanacağını ve Almanya'nın yenilmesiyle sona ereceğini düşündüğüne değinerek, şöyle devam etti: "Almanya yenildikten sonra Osmanlı topraklarına yönelik harekât zor olmayacaktı. Yani İstanbul'a giden yol Berlin'den geçiyordu.

Rus Genelkurmayı Türkiye'nin ilk safhada tarafsızlığını ilan etmesi üzerine Kafkas cephesindeki iki kolorduyu çekerek Avrupa cephesine göndermiştir. Bu kararı alırken, Türk seferberliğinin yetersizliğini göz önünde bulunduruyordu. Zira Türklerin Kars'ı alabilmek için Ekim ayından itibaren en az dört haftaya ihtiyaçları olduğunu, Kasım'a girildiğinde ise mevsimin büyük çaplı harekâta izin vermeyeceği düşünüyorlardı. Rus hazırlığı ana kuvvetler Kars ve Sarıkamış'ta olmak üzere diğer birliklerin de Erivan, Oltu ve Batum'da toplanması şeklinde hızla yürütülüyordu."

Prof. Ural, Rusların hazırlığı bu genel çerçeve dâhilinde savaşı yürütmek istediklerini, Osmanlı Genelkurmayı'nın ise kendi durumu ve Almanya'nın başarıları ve bilahare beklentileri arasında gidip gelerek, 2 haftada birbirinden farklı 3 plan geliştirdiğini ifade etti.