Tarihe dönüşüm desteği

ERZURUM (İHA) – Yakutiye Belediyesi, 'Kentsel Dönüşüm' ve 'Cazibe Merkezi' projeleri sayesinde yaklaşık bir asır sonra tarihi Çifte Minareli Medrese, Ulu Cami, Üç Kümbetler ve Kaleyi birbiriyle buluşturdu. Buram buram tarih kokan Erzurum'u açık hava müzesine çevireceklerini vurgulayan Başkan Korkut, bu bağlamda proje çerçevesinde 600 civarında konutun kamulaştırılacak yıkıldığını, 31 milyon lira ödendiğini belirtti. Korkut, "Erzurum tarihi eser yönünden oldukça zengin bir şehir. Ancak zenginliğimizi şu ana kadar kullanmak nasip olmadı. Çok katlı binalar yıkılınca Çifte Minareli Medrese, Ulu cami, Kale ve 3 Kümbetler buluştu. 22 adet tarihi ev ortaya çıktı. Bunlarında restorasyonunu yapacağız. Sivil mimari örneklerimizi koruma altına alacağız. Burası için düzenleme projesi hazırladık. Projeyi kurula sunduk. Onaylanınca seneye buraları yapıp kent müzesi haline getireceğiz. Muhteşem bir tablo ortaya çıkacak. Alana yukarıdan bakınca daha şimdiden muhteşem güzelliğe şahit oluyoruz." dedi.
Üç Kümbetler çevresi yıkıldı, yerden tarih fışkırdı
Diğer yandan Yakutiye Belediye Başkanı Ali Korkut’un tarihi mirası koruyan çabaları sonucu Üç Kümbetlerde yerden tarih fışkırdı. Üç Kümbetler, Kare Kümbet, tarihi cami ve kümbetler, çeşme, Erzurum konakları, yapılan yıkımların ardından gün yüzüne çıktı. Sürecin daha başında olduklarını söyleyen Ali Korkut, “Üç Kümbetlerden dünyaya Erzurum için yeni bir pencere açılıyor. Bu pencere Erzurum’un her şeyini etkileyecek, insanımıza yeni aş, yeni iş kapıları açılacaktır” dedi.
Üç Kümbetler Projesinin, Erzurum için yeni bir süreç ve başlangıç olduğunu belirten Ali Korkut, şehir ekonomisinin, üretim alışkanlıklarının yeniden şekilleneceğini ifade etti. Korkut, “Tarihi İpek Yolu Erzurum ekonomisini şekillendiren, ayakta tutan akarmış. İpek Yolu ile bağlı 32 meslek üzerine bir ekonomi Erzurum tarihi üzerine çalışmalarda karşımıza çıkıyor. Günümüz dünyasında Erzurum, İpek Yolunu kaybetmenin sancılarını yaşıyor. Üniversite, askeri birimler ekonomiyi belirli bir konuma taşısa da Erzurum’un kalkınmışlığının, gelişiminin önü modern İpek Yolu ile açmak gerekiyor.
Bu bağlamda kış, kültür, dini turizmi birlikte düşünüp, sağlık turizmiyle bunları birleştirip ekonomiyi bu yapının üzerine oturtmak gerekiyor. Erzurum’un geleceği turizm üzerinedir. Tarihi eserler bu bağlamda çok önemli. Turizm için bu değerleri iyi sunabilirsek, şehrin geleceğine ciddi yatırım yapmış olacağız. Üç Kümbetlerde yapılan kamulaştırmalar ile 26 civarında tarihi ve sivil mimari eser ortaya çıktı. Erzurum konakları geleceğin Erzurum’unda ciddi kazanç sağlayan işletmeler olacaktır. Üç Kümbetler Projesi, Erzurum’un dünyaya açılan yeni bir penceresi konumundadır” şeklinde konuştu.
Üç Kümbetler Proje alanında yer alan tarihi eserler ve özellikleri şöyle;
Emir Şeyh Cami yanındaki Çeşme: Erzurum Valisi Hacı Abdullah Paşa tarafından yaptırılmıştır. Erzurum’un tarihi çeşmelerinden biridir.
Emir Şeyh Camii:Emir Şeyh Camii üzerinde kitabe bulunmamaktadır. Camii mimari özelliklerine göre 18. Yüzyılla tarihlendirilmiştir.
Gürcü Mehmet Paşa Camii: 1648’de Erzurum Valisi Gürcü Mehmet Paşa tarafından yapılmıştır. Ahşap destekli camilerdendir.
Üç Kümbetler:
Kare Kümbet: 13. Yy. uygun düşmektedir. Kime ait olduğu bilinmemektedir. Kümbet kare gövdeli, iki katlı olup üzeri çapraz tonoz ile örtülmüştür.
Üç Kümbetler (anonim Kümbet): Kesin tarihi ve kime ait olduğu bilinmemektedir. Ancak üslup özellikleri bakımından 14. Yy. başlarına uygun düşmektedir.
Emir Saltuk Kümbeti:
Saltuklu Atabeylerinden İzzeddin Saltuk’a ait olduğu kabul edilmektedir. Kümbetin 13. Yy. ikinci yarısına ait olduğu düşünülmektedir. Anadolu’nun en erken tarihli kümbeti olması bakımından son derece özeldir.
Üç Kümbet Anonim kümbeti:
Üslup özelliklerinden dolayı 14. Yy. tarihlendirilmiştir. Kümbet, dıştan onikigen, içten silindirik planlı ve iki katlı olup, içten kubbe dıştan konik külahlıdır.
Mehdi Abbas Türbesi:15. Yy. tarihlendirilmesi uygun düşmektedir.Türbe dıştan onaltıgen, içten sekizgen olup, tek katlı bir düzenlemeye sahiptir.
Rabia Hatun (Rabia Ana) Türbesi:14. Yy. ilk yarısına tarihlendirilmektedir. Neden Rabia hatun dendiği bilinmemektedir.
Saray Hamamı:Derviş Ağa tarafından 1707 yılında yapılmıştır.
Emir Şeyh Türbesi: Tarihçe-i Erzurum eserinde Emir Şeyh Hazretleri'nin İlhanlı döneminde yaşamış olduğu tahmin ediliyor. Ketencizade Rüştü’nün belirttiğine göre türbe, 575 senesinde, Saltukoğlu Sultan Mehmet Kızılarslan zamanında inşa edilmiştir.
Resimaltı: Üç Kümbetler, ilk kazma vurulmadan kötü yapılaşmayla adeta sarılmıştı. Üç Kümbetler, Çifte Minareli Medrese, Ulu Camii ve Erzurum Kalesine çok uzaktaydı.
Ayrılık, Ali Korkut'un projesiyle son buldu. 31 milyon lirayı bulan kamulaştırma bedelleri ödendi, çok katlı binalar yıkıldı ve 100 yıllık ayrılık vuslata dönüştü.