Kriz etkisini göstermeye başladı..

Erzurum’da protestolu senet sayısı bu yılın on ayında, ikinci kez en yüksek seviyesine çıktı..

Ekim’de 858 olan protestolu senet sayısı, on aylık bazda 7 bin 783’e ulaştı..

Veriler, bu yıl ortalama ayda 750, günde ise yaklaşık 30 senedin geri döndüğünü gösteriyor..

Sonuçlar oldukça düşündürücü..

Senet, esnafın, tüccarın, işadamının itibarı demek..

Protesto edilmesi ise, ticari itibar yitimi manasına geliyor..

Bu verileri, yine bu manada okursanız her gün 30 tüccar veya işadamı veya esnaf itibar kaybediyor demektir..

Dolayısıyla il ticaret vizyonu..

Sözün senet olduğu Erzurum’da, artık senetin bile itibarı esnek..

Piyasada nakit sıkıntısı var..

İşler krediyle, çekle, senetle dönüyor..

Her senetin bir de ciro hikayesi var..

Protesto edilen senet yalnız ilk vereni değil, bir silsile takip edip, zincir oluşturarak en az üç dört esnaf veya tüccarı zor duruma sokuyor..

Haliyle ticaret dengesini yitiriyor..

ESOB’un geçen ayki verilerine göre on ayda yaklaşık 9 bin esnaf iş terk etmiş..

Aylık neredeyse bin esnaf dükkanını kapatmış..

Bunun altına protestolu senet sayısını yazın..

Sonra, kapanan şirket sayısını ekleyin..

Toplamda sonuç net..

Erzurum ekonomisi bunalımda…

Problem kronik..

Tedavisi ise zor..

Esnafın günlük satış hacminde ciddi bir daralma var..

Vatandaş, şu kriz dalgası yüzünden artık kredi kartıyla bile alışverişten çekiniyor..

Herkeste bir endişe var..

Giyecek, yiyecek sektörleri durgun..

Halk, kıyafete para vermekten çekiniyor..

Kışlık giysi alımı hacmi, yine ESOB verilerine göre düşüşte..

Herkes eskiyle idare ediyor..

Gıda sektöründe ilginç bir gelişme var..

Erzurumlu kışlık yiyecek alışverişinde, ekonomik kriz korkusuyla eskiye döndü..

Bu yıl kışlık patates satışlarında, son beş yıldır ilk kez patlama yaşandı..

Mutfaklar, patates yemeklerine endekslendi..

Emlak ve oto pazarında da krizin etkisi görülmeye başladı..

İkinci el oto arzı arttı..

Satılık emlak sayısı çoğaldı..

Her yerde satılık veya kiralık ilanlarını görmek mümkün..

Üretim boyutunda ise ses seda yok..

Geçtiğimiz yıllarda DGD ile dönen tarım piyasası, bu yıl ciddi sıkıntılar yaşıyor..

Gelecek yıl DGD olmayacak..

Çiftçi belki 2008’i arayacak..

Manzara iç bunaltıcı..

2001 ve 2002 krizinden daha kötü bir tablo var..

Bunun birinci sebebi, krizin halkın güven oyunu yüzde 47’ler düzeyinde almış olan bir iktidar döneminde yaşanması..

İkinci ve asıl sebep ise üretime dayalı ekonominin bir türlü oluşturulamaması..

Köylünün ununu, yağını, hatta etini şehirden aldığı bir dönem bu..

Tarım kesiminde üretim yok..

Eskiden kriz dönemlerinde, hatırlayın Çiller dönemindeki krizde bile Erzurum ekonomisi çok fazla etkilenmemişti..

Tarım kesimi, il ekonomisini beslemiş, ticaret sektörü krizi atlatmıştı..

Bugünkü manzaranın içinde, köylünün kurtarıcı eli yok..

O şehirliden daha beter durumda..

Kamu kaynağından beslenen il ekonomisi özelleştirme yüzünden bu avantajı da yitirdi..

Her özelleştirme kamuda çalışan sayısının azalmasına yol açtı..

Memur, işçi sayısı düştü..

Özel sektörde asgari ücret boyutunda gelir elde edenlerin zaten, ticaret sektörüne katkısı önemli bir boyutta değildi..

Şimdi Şeker de özelleştirilince, en az 2 bin kişilik gelir piyasadan çekilecek.

Türkiye’de 87 ilin üniversiteye kavuşturulması sebebiyle, Erzurum esnafının öğrenciden beslenmesi de ciddi boyutta kesintiye uğrayacak..

İl dışından gelen öğrenci sayısında büyük düşüşler olacak..

Bu emlak, giyim ve gıda sektörünü sadmeye uğratacak..

Durum iç karatıcı..

Bundan bir sonuç çıkarmak lazım..

Ders almak lazım..

Erzurum acilen üretim moduna geçmek zorunda..

Öncelikle de tarım sektöründe..

Sonrası ETSO’nun üzerinde durduğu hipodrom kurulmalı..

Yine ETSO’nun geliştirdiği rafineri  projesi mutlaka hayata geçirilmeli..

Başka çare yok…