1968’den beri bekliyoruz…!

Erzurum, sanayileşmenin ifadesi olan Organize Sanayi Bölgesi varlığı bakımından oldukça geri durumda bulunuyor. 16 organize sanayi bölgesinin bulunduğu Doğu Anadolu Bölgesinde, 3 organize sanayi bölgesi ile Malatya ilk sırada. Bölgenin diğer 13 ilinde ise birer OSB var. Elazığ ve Van illerinde ikinci OSB kuruluş süreci devam ederken, Erzurum 2’inci OSB’sinde alt yapı çalışmaları tamamlanmak üzere.

OSB’LER VE ERZURUM

Şehir merkezinden uzak, çevreci ve enerji maliyetlerini düşüren bir sanayileşme modeli olarak bilinen Organize Sanayi Bölgelerinin (OSB) sayısı yıllar içinde arttı. Doğu anadolu Bölgesi illerini ve özellikle de Erzurum’u çok yakından ilgilendiren, işsizlik sorununa çözüm olarak görülen yatırım teşvikleri  de illerin  OSB varlığına göre şekillenmeye başladı. Bir OSB’si bulunan Erzurum’un yatırım teşviklerinden yeterince yararlanamamasında yatırımcı için kuruluş yeri sorunu, bir başka deyişle OSB sayısı azlığı temel rol oynadı.

İLK OSB 1968’DE KURULDU AMA

Türkiye’de ilk OSB kurulumunun üzerinden 52 yıl geçti. İlk OSB 1962’de Bursa’da kurulurken, Erzurum 1’inci OSB’si, 6 yıl sonra 14 Ağustos 1968’de hayata geçirildi. Kent Merkezine 11 kilometre uzaklıkta bulunan ve Karayolu ulaşım ağının hemen yanında yer alan 126 dekarlık alanda tesis edilen ve 117 sanayi parseli barındıran 1.OSB kurulduğu dönemde, Bölgede bir ilk olurken, daha sonraki dönemlerde sanayi parsellerinin tamamen dolması yüzünden ihtiyaca cevap vermekten uzaklaştı ve 2. OSB büyük bir ihtiyaç halini aldı.

YATIRIM TEŞVİKLERİ VE OSB

Yatırım Teşvik uygulamalarının başladığı dönemlerde OSB’ler hayati bir işlev gördü. Özellikle Erzurum dışında bulunan yatırımcılar teşvikli yatırımlar için ile yönelse de 1. OSB’nin tam kapasiteyle dolu olması yüzünden 2. OSB’yi bekler hale geldi. 2 OSB kurulumundaki gecikme yüzünden ile yatırım yapmak isteyen çok sayıda işadamı ve sanayici başka illere, özellikle de Malatya’ya yöneldi.

2.OSB SÜRECİ VE SORUNLAR

Erzurum’da 2’inci OSB kurulumu sürecinde yaşanan sorunlar, ilin ikinci bir sanayi merkezine zamanında kavuşmasını engelledi. Süreçte Malatya öne geçerek, yatırım teşviklerinden yararlanmak için ikinci OSB’yi devreye soktu. Bu ilda daha sonra artan yatırım taleplerini karşılamak üzere 3’üncü OSB kurulumu da gerçekleşti. Yatırımcıların ilgi odağı olmasına rağmen Erzurum’da 2.OSB sürecindeki gecikme yatırımcıları hem başka illere yöneltti, hem de Erzurum ekonomisi gelir, istihdam bakımından önemli bir fırsatı elinden kaçırdı.

ERZURUM’UN OSB PAYI

Türkiye’de 276 OSB bulunuyor. OSB’lerin 33'ü ihtisas, 10'u Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına bağlı, 7'si ıslah, 2'si özel, kalanı da karma OSB olarak faaliyet veriyor. 16 Karma OSB’si bulunan Doğu Anadolu Bölgesinin ülke payı yüzde 5.76’da kalırken, Erzurum’un payı yüzde 0.36 düzeyinde kalıyor. İlde yatırım yapmak isteyenler 2’inci OSB’nin tamamlanarak ekonomik hayata sokulmasını bekliyor.

Bölgesel bazda değerlendirildiğinde ise OSB'lerin yüzde 44,2'si Marmara ve Ege bölgelerinde bulunuyor. Bunları, İç Anadolu, Karadeniz, Doğu Anadolu  ve Akdeniz ile Güneydoğu Anadolu (bölgeleri takip ediyor.Mevcut OSB'ler yurt genelinde yaklaşık 750 kilometrekarelik bir alanı kaplarken, 19'unun da inşaatı sürüyor.

OSBLERİN AMACI

‘Organize sanayi bölgeleri (OSB), sanayi kuruluşlarının gelişigüzel yayılmasını ve alt yapısı tamamlanmış alanlarda gelişmesini hedef alıyor. Bu sayede hem sanayi tesislerinin yerleşim ve tarım bölgelerine yayılması önleniyor, hem de sanayi tesislerinin gelişmesinin, büyümesinin önü açılıyor.

Bizde önce “küçük sanayi siteleri” kuruldu. Sanayileşme başlayınca da OSB ihtiyacı ortaya çıktı.

OSB’lerde Önce yer tespiti yapılıyor. Sonra gerekirse kamulaştırma ile kamulaştırma gerekmiyor ise satın alma ile OSB için arazi temin ediliyor. Arazinin tüm alt yapısı hazırlanıyor. Su, enerji, arıtma, ulaşım, yönetim düzeni kuruluyor. Sonunda da girişimcilere uygun fiyatla arsa tahsis ediliyor.

Yatırımcı için OSB’de arsa tahsisi almak çok önemli. (OSB’de arsa fiyatları göreceli olarak çok ucuz.  OSB’de alt yapı için harcama gerekmiyor.OSB’de yatırım ve üretim yapanlara vergi avantajı sağlanıyor. SGK ödemelerinde avantaj sağlanıyor.Hemen her şehirde,  bölgesinde yatırım, üretim ve istihdamın artmasına yol açacak sanayileşmeyi hızlandıracağı ümidi ile bir OSB kurulmasına çalışılıyor. Bir OSB kurulduktan sonra da sayılarının artırılması isteniyor.’