Nüfus serüvenine bilimsel bakış

ERZURUM(GHA) – Erzurum’da 1927 ile 2010 yılı arasında yapılan nüfus sayımları, Yrd. Doç. Dr. Yaşar Gök’ün hazırladığı bir kitapta toplandı. Eylül ayında araştırmacıların ilgisine sunulacak olan kitap, ilk etapta 300 adet bastırılacak.

Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Coğrafya Eğitimi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Yaşar Gök, Erzurum’da Cumhuriyet dönemi nüfus sayımlarını bir kitapta topladı. 1927 yılından başlayarak 2010 yılına kadar gerçekleştirilen tüm nüfus sayımlarını tek tek ele alan Gök, Erzurum’un dünü ile bugünü arasındaki sosyal değişimi rakamlarla ortaya koymayı amaçlıyor.

Konuyla ilgili olarak bir açıklama yapan Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Coğrafya Eğitimi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Yaşar Gök, ülkelerin birtakım planlamaları ve yatırımları isabetli yapabilmeleri için, nüfuslarının miktarını ve bazı özelliklerini bilmeleri gerektiğini söyledi. Bu özelliklerin belirlenmesinin ise, nüfus sayımları ile mümkün olduğunu kaydeden Gök, “Nüfus sayımlarının önemini çok önceden kavrayan gelişmiş ve sanayileşmiş ülkeler, sayım işlemlerini çok eskiden beri yapmaktadırlar. Türkiye’deki ilk nüfus sayımları çok basit şekliyle, askere alınacak veya vergi verecek nüfusu belirlemek amacıyla, Osmanlı Devleti döneminde yapılmıştır. Nüfusun hem sayısının, hem de sosyal ve ekonomik niteliklerinin belirlenmesine yönelik sayımlar ise, Cumhuriyet döneminde yapılmaya başlanmıştır.” diye konuştu.

İLK NÜFUS SAYISI 1927 YILINDA YAPILMIŞ…

Bu sayımların ilkinin 1927 yılında yapıldığını ve sayımda sadece nüfusun miktarı ile kadın-erkek sayısının tespit edilmeye çalışıldığının altını çizen Yrd. Doç. Dr. Gök, “Bundan sonra yapılan sayımlarda ise, nüfusun sayısının yanı sıra sosyal ve ekonomik niteliklerini belirlemeye yönelik formlar bazı değişikliklerle uygulanmıştır. Yapılan tespitler doğrultusunda, beşer yıllık planlar yapılmış ve 1990 yılı sayımına kadar uygulanmıştır. 1990 yılından sonra ise, her 10 yılda bir sayım yapılması öngörülmüş ve en son 2000 yılında, sokağa çıkma yasağı uygulanarak sayım yapılmıştır. 2007 yılından itibaren de, sokağa çıkma yasağı uygulanmadan, Adrese Dayalı Nüfus Sayımı yapılmıştır.” şeklinde konuştu.

ERZURUM’UN YILLARA GÖRE NÜFUS DEĞİŞİMLERİ

Yrd. Doç. Dr. Yaşar Gök, eski adı ile Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE), yeni adı ile Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verileri esas alınarak, hazırlanan kitabın amacının, Erzurum’un Cumhuriyet dönemi nüfus sayımlarının bir arada sunulması olduğunu dile getirdi. Gök, “Diğer bir ifadeyle, Erzurum’un nüfusu ile ilgili bilgilere ulaşmak isteyen araştırmacıların ve Erzurum nüfusu hakkında bilgi sahibi olmak isteyen kişilerin, bu bilgileri toplu olarak elde etme imkanına sahip olmasıdır. Kitapta; sayım yılları itibariyle İl, İlçe ve köylerin; kadın-erkek nüfus miktarı, kır-şehir nüfusu ile toplam nüfusları bulunmaktadır. Ayrıca, sayım dönemleri itibariyle, il nüfusunda meydana gelen kır-şehir nüfus değişiklikleri ile diğer bazı özelliklere ilişkin tespitler ve yorumlar yapılmaya çalışılmıştır.” dedi.

Eylül ayında piyasaya çıkacak olan kitaptan ilk etapta 300 adet bastırmayı planladıklarını kaydeden Gök, “Hazırlamış olduğumuz bu kitabın, Erzurum ili ile ilgili çalışmalar yapacak araştırmacılara ve Erzurum nüfusu hakkında merak sahibi olanlara faydalı olacağını ümit ediyorum.” diye konuştu.